Dit jaar vieren we 80 jaar vrijheid. Schiermonnikoog was het laatste stukje Nederland dat op 11 juni 1945 werd bevrijd. De dagen ervoor was het nog spannend op het eiland. Het einde van de oorlog was in zicht, daarom maakten vooral nazikopstukken dat ze wegkwamen. Vanuit het Scholtenshuis in Groningen vluchtten een aantal gevaarlijke SS’ers en SD’ers naar Schiermonnikoog, met het plan om van daar naar het Duitse eiland Borkum te komen. Om spanningen in het dorp te voorkomen werden deze gevaarlijke lui ondergebracht in boerderij De Kooiplaats. Boer Talsma en zijn gezin werden verordonneerd om binnen enkele uren hun boerderij te verlaten en voor zolang het duurde elders onderdak te vinden. Op 11 juni kwamen Canadese soldaten met een boot vanaf Oostmahorn naar Schiermonnikoog en kon de vijand ingerekend worden.

_{Afbeelding: Bevrijdingsoptocht op Schiermonnikoog op 11 juni 1945, met eilandkinderen en het muziekkorps. Een feestelijke dag na jaren van bezetting.}

Tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was het Nederlandse Schiermonnikoog eigendom van de Duitse graaf Bechtold von Bernstorff. Naast Schiermonnikoog bezat hij ook grond in het noordoosten van Duitsland. Von Bernstorff was zeer begaan met het eiland en de eilanders, ook tijdens de oorlog. Hij hielp ze zoveel mogelijk.
Zijn grootvader, Hartwig von Bernstorff die het eiland kocht, bracht de eerste Duitse badgasten naar Schiermonnikoog. Dat gaf de eilanders meer welvaart. Er was dus al lang een goede verstandhouding tussen de eilanders en de Duitsers. Na de oorlog werd Bechtold von Bernstorff door de Nederlandse staat onteigend. Hij werd gezien als de vijand. Nog jarenlang heeft hij via juridische wegen geprobeerd deze onteigening teniet te doen. Zonder succes. Uiteindelijk heeft hij zich daarbij neergelegd. Het ergste vond hij dat hij als ‘de vijand’ gezien werd. Ondanks de onteigening is Von Bernstorff, tot aan zijn dood, regelmatig teruggekomen om vakantie te vieren op zijn geliefde eiland. Na zijn dood is hij begraven op het kerkhof in het centrum van het dorp.

_{Afbeelding: Begin van het toerisme op Schiermonnikoog, mede gestimuleerd door graaf Von Bernstorff, die de eerste Duitse badgasten naar het eiland bracht.}

In 1943 is de groep waartoe ze behoorde verraden en is Joke op station Amsterdam Centraal opgepakt. Na zes weken in een isolatie cel in het Oranjehotel - de gevangenis in Scheveningen - te hebben gezeten werd ze ter dood veroordeeld. Samen met andere jonge vrouwen moesten ze in de gevangenis wachten totdat de executie uitgevoerd zou worden. Om het laatste stukje leven nog enigszins dragelijk te maken begonnen de vrouwen, ‘s avonds als de bewakers weg waren, te zingen. Populaire liedjes uit de jaren twintig en dertig.

_{afbeelding: Een isolatiecel in het Oranjehotel in Scheveningen, waar Joke Folmer zes weken gevangen zat.}

Maar ú kunt er wel bij zijn! Op vrijdag 12 december is de première op Schiermonnikoog, als afsluiting van de viering 80 jaar vrijheid. Op zaterdagavond 13 en zondagmiddag 14 december volgen nog twee uitvoeringen. Alle drie de uitvoeringen zijn in cultureel centrum STAG. Kaarten voor dit bijzondere evenement zijn t.z.t. te verkrijgen via VVV Schiermonnikoog. Tijdens dit weekend zullen ook andere activiteiten plaatsvinden, zoals de vertoning van de documentaire die Thom Verheul over Joke Folmer heeft gemaakt, een Joke Folmer-wandeling en nog meer. Organiseer dus op tijd uw verblijf op Schiermonnikoog.

_{Afbeelding: Joke ontving de erepenning van Schiermonnikoog. Voor haar verzetswerk tijdens de Tweede Wereldoorlog ontving Folmer eerder al meerdere onderscheidingen, waaronder de Nederlandse Bronzen Leeuw, de Amerikaanse Medal of Freedom, de Engelse George Medal en de Franse Croix du Combattant.}